Film „Żałuję” / Jak przeciwstawiać się złu ?

– Trudno nam było powstrzymać emocje podczas oglądania filmu. Bardzo nas poruszył los głównego bohatera i całej jego klasy – mówili uczniowie opuszczając salę kinową MDK-DŚT. Seans filmowy i prelekcja w wykonaniu dyrektora MDK-DŚT Krzysztofa Zemło były pierwszym punktem rozpisanego na cały rok programu edukacji filmowej, który porusza tematy ważne, a jednocześnie wpisuje się w realizację podstawy programowej Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Z programu Edukacja Młode Horyzonty korzystają nauczyciele w ponad stu miastach w Polsce. To znakomita okazja, aby wykorzystać uniwersalny język kina w edukacji humanistycznej młodych ludzi. Miejski Dom Kultury – Dom Środowisk Twórczych w Łomży jest od bieżącego roku lokalnym partnerem akcji i zaprosił na cykl edukacji filmowej pt. „od oglądania do czytania” szkoły podstawowe, a konkretnie uczniów klas siódmych oraz ósmych. Cykl został opracowany pod kątem przygotowania młodych ludzi do egzaminu ósmoklasisty – daje możliwość realizowania treści egzaminacyjnych w oparciu o wybrane filmy (wychodząc od tematyki filmu do motywu występującego w lekturze obowiązkowej).

Projekcjom filmów towarzyszą krótkie tematyczne prelekcje, które sprawiają, że filmowe i literackie twory kultury stają się przyczynkiem do rozmowy, wymiany zdań i poglądów, polem do eksploracji własnych emocji i ich rozpoznawania przez młodych ludzi. I właśnie emocje, zagęszczone, trudne do zidentyfikowania, były materią, na której reżyser Dave Schram oparł fabułę filmu „Żałuję!”. To historia, która mogła przydarzyć się każdemu. Główny bohater Jochem (Stefan Collier) to zwykły nastolatek, który uczęszcza do szkoły, ma swoje marzenia i pasje, jest wrażliwy na naturę, piękno muzyki. Widzi i czuje więcej, ale też idealnie wpisuje się w profil potencjalnej ofiary, wokół której rówieśnicy budują krąg przemocy: agresorów, czynnych i biernych obserwatorów.

Dręczenie głównego bohatera ma swoje fazy i odbywa się przy cichej aprobacie środowiska szkolnego, innych uczniów, ale także dorosłych, którzy nie widzą problemu lub go bagatelizują. Jochem nie broni się, wchodzi w rolę ofiary miękko i cicho, nie umie powiedzieć „przestańcie”. To już jego trzecie szkoła, trzeci akt dramatu.

Na szczególną uwagę zasługuje postać Sanne, uczennicy, która zarządza spiralą rówieśniczej przemocy, choć sama w zaciszu własnego domu opiekuje się otyłym, niepełnosprawnym ojcem. Sylwetki psychologiczne bohaterów filmu są niejednoznaczne, a dialogi bardzo wiarygodne – pozwalające młodym widzom odnaleźć się w portretowanych postaciach. Może ktoś obok mnie jest ofiarą, a ktoś innych zarządza schematem przemocy? Kim jestem ja w kręgu przemocy? 

Film „Żałuję!” jest jak lustro, opisuje trudny świat dojrzewania młodych ludzi, stadne mechanizmy przemocy, które skumulowane i pozostawione bez reakcji – prowadzą do tragedii. Film nie pozostawia młodych ludzi z poczuciem defetystycznej pustki, pokazuje proces przepracowania traumy, przyznania się do winy i okazania skruchy (tytułowe „Żałuję!”) oraz skłania do refleksji, że nie można być biernym obserwatorem rówieśniczej przemocy.