Zenon Kowalczyk. Plakaty

Sławomir Krajewski ze wstępu do albumu „Projektowanie Graficzne – Zenon Kowalczyk”

„…Jedną z ulubionych form graficznych Zenka jest plakat. W swoich projektach łączy dojrzały, syntetyczny warsztat rysunkowy zestawiony z oszczędną typografią, zaś przesłanie i anegdota są zawsze jednoznacznie czytelne. Doskonałym przykładem tej dojrzałości artystycznej jest prezentowany na konkursie w Japonii plakat „War peace“, gdzie motyw delikatnych kwiatków organicznie zrasta się z konturami dłoni, a jeden z kwiatowych płatków niepostrzeżenie zamienia się w czerwoną kroplę krwi. Całości dopełniają płaszczyzny błękitu i czerni o przejrzystej symbolice. Równie mistrzowski jest plakat „WOK dzieciom“. Utrzymany w pogodnej, jasnożółtej tonacji z sylwetą konia na biegunach aspirującego do roli pegaza. W plakacie „Zespół pieśni i tańca Kurpie“ splatają się ze sobą elementy strojów tancerzy niczym fragmenty kurpiowskich wycinanek. Na szczególną uwagę zasługuje również cykl plakatów promujących przegląd piosenki kabaretowej „Ospa“. Został w nich wykorzystany motyw mikrofonu będący raz smakowitą kiełbaską, innym razem krwiożerczym kanibalem. Całość zbudowana na kontraście czerni i białych poszarpanych linii, jedynie z drobnym czerwonym akcentem…
…Jego projekty powstają na przekór modom graficznym. Autor świadomie odrzuca wszechobecną we współczesnym dizajnie dekonstrukcję litery i formalne manierystyczne bałaganiarstwo. Szanuje warsztat graficzny. Kompozycje jego prac są zawsze doskonale wyważone i przemyślane. Posługuje się starannie dobranymi minimalistycznymi środkami wyrazu. Może to być płaska plama koloru, sylwetowy lub kreskowy rysunek, które zestawione razem tworzą wyważoną całość…”

Sam autor pisze: „Forma graficzna plakatu powinna być czysta i lekka, bez względu na przekazywane treści, nawet przy tematach dramatycznych, czy tragicznych. Jego idea ma dotrzeć do odbiorcy w jednej chwili, ma go zaintrygować, rozbawić lub wzruszyć. Przy użyciu ograniczonych środków, w sposób syntetyczny, plakat ma zmusić do odczytania treści zgodnie z intencją autora. Przekaz konkretnych myśli nie musi jednak być bezwzględnie jednoznaczny. Trzeba liczyć się z inteligencją i wrażliwością odbiorców. Należy czasem pozostawić im pole do własnych interpretacji, do odnalezienia ukrytych podtekstów, czy aluzji, obok głównego przekazu informacyjnego. Autor nie powinien przy tym wciągać widza w świat swoich problemów egzystencjalnych czy własnych zmagań z materią. Działania takie są oczywiste i uzasadnione w przypadku innych dziedzin sztuk wizualnych.

Mój plakat powstaje czasem w ciągu kilku sekund. Tyle wystarczy, by w głowie zaistniał prawie kompletny projekt. Oczywiście, tę chwilę poprzedza bliżej nieokreślony czas rozważań nad tematem, godziny, dni, tygodnie. Najważniejszy staje się moment, gdy mam poczucie zwycięstwa, poczucie właściwego rozwiązania problemu. Tak, wiem, że to jeszcze nie koniec. Po tym przebłysku następuje ponowne drążenie tematu, powracanie do odrzuconych wcześniej myśli, upewnianie się, że znalazłem ten najwłaściwszy sposób przekazu. W zasadzie myśli te towarzyszą mi aż do zakończenia pracy nad projektem, krążą wokół mojej głowy, a raczej w jej wnętrzu, w czasie jazdy samochodem, w kuchni, przy sprzątaniu, przed zaśnięciem, a czasem wracają we śnie (nie raz obudziłem się z ważnymi „przemyśleniami” dotyczącymi aktualnie prowadzonej pracy). Jeśli jestem pewien wartości pomysłu, to o jego realizację w zasadzie już się nie martwię. Ważne jest, że zawiera on w sobie także konkretną jego wizualizację. Tu rozpoczyna się właściwe projektowanie graficzne, które trwać może jeszcze wiele dni. Oczywiście, dążenie do perfekcji jest męczące, bo nie pozwala mi na odpuszczenie „drobiazgów”, pominięcie „mniej istotnych elementów”, pochłania przy tym mnóstwo czasu. Nie jest to jednak jakaś udręka, wręcz przeciwnie, daje wiele satysfakcji. Tradycyjny warsztat pracy opanowałem już na pierwszych latach studiów. Zajęcia w pracowniach Tadeusza Jodłowskiego, Leona Urbańskiego, Romana Owidzkiego zrobiły swoje. Moją świadomość warsztatową dopełniła, w 1982 roku, prekursorska praktyka studencka w zakresie grafiki komputerowej w Polskiej Akademii Nauk. Tak więc, studia na Wydziale Grafiki warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych przygotowały mnie właściwie do pracy grafika projektanta. Tam nauczyłem się specyficznego myślenia, sposobu rozwiązywania problemów graficznych i odnajdywania własnej drogi do celu”.

Zenon KOWALCZYK
Urodzony w Myszyńcu, na Kurpiach, w 1960 roku. Studia - Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom z wyróżnieniem w 1983 r. na Wydziale Grafiki w pracowni projektowania graficznego prof. Leszka Hołdanowicza. W 1982 roku otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki Za szczególne osiągnięcia w studiach a w 1984 roku dwuletnie stypendium artystycznym MKiSz. Jest autorem kilkunastu wystaw indywidualnych z zakresu projektowania graficznego, fotografii, malarstwa i rysunku. Uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą (Japonia, Turcja, Rosja, Niemcy, Litwa). Jest autorem ponad stu systemów identyfikacji graficznej firm. Od 2008 roku prowadzi miejską galerię sztuki współczesnej –„Galerię Ostrołęka”. Organizuje Kurpiowskie Plenery Malarskie. Jest współzałożycielem Ostrołęckiego Towarzystwa Fotograficznego. Członek Związku  Polskich Artystów Plastyków.

Wystawy indywidualne, udział w wystawach zbiorowych:
1983 - „Ostrołęce dla pamięci”, wystawa indywidualna, Muzeum Okregowe, Ostrołęka 1984 - Targi Sztuki Krajów Socjalistycznych Interart'84, Poznań 1984 - Malarstwo, wystawa indywidualna, Miejski Dom Kultury, Maków Mazowiecki 1985 - „Wystawa prac”, indywidualna, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Ostrołęka 1985 - Światłorysy, indywidualna wystawa rysunku, Biuro Wystaw Artystycznych, Łomża 1985 - I Ogólnopolski Przegląd Twórczości Niekomercjalnej VIDEO'85, Łódzki Dom Kultury 1986 - Międzynarodowa Wystawa Rysunku, Istambuł, Turcja 1986 - Ogólnopolski konkurs na plakat „Chrońmy środowisko naturalne” (III nagroda), KAW Warszawa 1987 - Międzynarodowa Wystawa Plakatu Pokojowego, Hiroszima, Japonia 1988 - Ogólnopolska Wystawa Impresje Polskie”, Toruń 1988 - Wystawa rysunku, indywidualna, Galeria Ostrołęka 1988 - „Arsenał'88”, Warszawa 1989 - Wystawa „Polskie Impresje”, Getynga, Niemcy 1989 - Wystawa „Młoda Plastyka Polska”, Kaługa, ZSRR 1989 - 13 Biennale Plakatu Polskiego, BWA Katowice 1989 - Prace z cyklu „Miasto”, indywidualna wystawa rysunku, Galeria Mazowiecka, Warszawa 1990 - 13 Międzynarodowe Biennale Plakatu, Zachęta, Warszawa 1994 - Wystawa „Poeci i malarze ostrołęccy”, Muzeum Okręgowe, Ostrołęka 1995 - Wystawa „Artystyczna Ostrołęka '94”, Galeria Ostrołęka 1997 - Środowiskowe Biennale Sztuki Profesjonalnej, Galeria Ostrołęka 1999 - „Od malarstwa do formy przestrzennej”, Muzeum Kultury Kurpiowskiej, Ostrołęka 2000 - „Jesteśmy”, wystawa Sekcji Grafiki OW ZPAP, Galeria LUFCIK Dom Artysty Plastyka, Warszawa 2006 - „W tle z Makowem Mazowieckim” - wystawa poplenerowa, Miejski Dom Kultury, Maków Maz. 2006 - „Kurpie”, wystawa planszowa, Muzeum Kultury Kurpiowskiej, Ostrołęka 2006 - „Maj sztuki” Ostrołęcki Przegląd Twórczości Plastycznej, Galeria Ostrołęka 2007 - „Znaki z Ostrołęki”, indywidualna wystawa znaków graficznych, Galeria Ostrołęka 2007 - „W cieniu Babiej Góry”, wystawa poplenerowa, Miejski Dom Kultury, Maków Podhalański 2007 - „Narew, życie z rzeką w tle”, pokonkursowa wystawa fotograficzna (wyróżnienie), OCK, Ostrołęka 2007 - „Ostrołęka, sercem kadrowane miasto”, pokonkursowa wystawa fotograficzna (II nagroda) OCK, Ostrołęka 2008 - „Z Makowem w tle”, III Ogólnopolski Plener Malarski, Miejski Dom Kultury, Maków Mazowiecki 2008 - Lipniki 2008, II Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2008 - „Sztuka bez granic - czar i urok pejzażu mazowieckiego” - X Międzynarodowy Plener Malarski, DPT Reymontówka, Chlewiska 2008 - „Okno”, indywidualna wystawa fotografii, Miejski Dom Kultury, Świebodzice 2009 - Wydmusy 2009 - III Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2009 - „Okno”, ind. wystawa fotografii, Zamek Grodno, Zagórze Śląskie 2009 - „Okno”, ind. wystawa fotografii, Ostrołęcki Festiwal Fotografii, Galeria Ostrołęka 2009 - 21 Biennale Plakatu Polskiego, BWA Katowice 2010 - „Okno”, ind. wystawa fotografii, Muzeum Warmińskie, Lidzbark Warmiński 2010 - Plakat, indywidualna wystawa plakatu, Wyszkowski Ośrodek Kultury „Hutnik”, Wyszków 2010 - „Plakat Kurpiowski”, indywidualna wystawa plakatu, Galeria Mazowiecka MCKiS, Warszawa 2010 - „Ostrołęka - miasto, ludzie, wydarzenia”, wystawa fotografii OTF, OCK, Ostrołęka 2010 - Ostrołęka 2010 - IV Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2011 - Ostrołęcki Przegląd Twórczości Plastycznej, Galeria Ostrołęka 2011 - Wystawa plakatów, indywidualna wystawa plakatu, Galeria „C”, Ciechanów 2011 - „Miasta Partnerskie”, wystawa zbiorowa, Centrum Kultury i Komunikacji Alytus, Litwa 2011 - 22 Biennale Plakatu Polskiego, BWA Katowice 2011 - „Słowem i Piórem - Jerzy Kijowski”, indywidualna wystawa foto., Miejska Biblioteka Publiczna w Ostrołęce 2012 - Festiwal Sztuki 3m - „WODA”, Galeria Ostrołęka 2012 - Festiwal Sztuki 3m - „WODA”, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie 2012 - Festiwal Sztuki 3m - „WODA”, Galeria Elektor MCKiSz w Warszawie 2012 - Kadzidło 2012 - VI Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2013 - Ostrołęcki Przegląd Twórczości Plastycznej, Galeria Ostrołęka 2013 - Plakaty - indywidualna wystawa plakatów, Galeria Ostrołęka 2013 - Plakaty - indywidualna wystawa plakatu, Ratusz miejski w Meppen, Niemcy 2013 - Kamianka 2013 - VII Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2013 - 23 Biennale Plakatu Polskiego, BWA Katowice 2013 2015 - Ostrołęcki Przegląd Twórczości Plastycznej, Galeria Ostrołęka 2015 - „Ostrołęka, portret miasta” - wystawa zbiorowa OTF, Ostrołęckie Centrum Kultury 2015 - Plener Kurpiowski - zbiorowa wystawa malarstwa, Galeria Sztuki Współcz. Chłodna 20, Suwałki 2015 - 24 Biennale Plakatu Polskiego, BWA Katowice 2015 2015 - „Ostrołęka, portret miasta” - wystawa zbiorowa OTF, Galeria Pod Arkadami, Łomża 2016 - „Galeria” - Jubileusz 30-lecia Galerii Ostrołęka,wystawa zbiorowa, Galerii Ostrołęka 2016 - „Ostrołęka, portret miasta” - wystawa zbiorowa OTF, Galeria Fotografii PAcamera, Suwałki 2016 - Plakaty Zenona Kowalczyka, wystawa indywidualna, Miejskie Centrum Kultury w Plońsku 2016 - Lipniki 2016 - X Kurpiowski Plener Malarski, Galeria Ostrołęka 2017 - Ostrołęcki Przegląd Twórczości Plastycznej, Galeria Ostrołęka